لوله مانیسمان

لوله مانیسمان چیست و نحوه ساخت آن چگونه است؟

از نیاز های اولیه بشر پس از ساکن شدن در شهر ها و روستاها، نیاز به انتقال آب جهت آشامیدن، شست و شو و سایر مصارف از دریا ها و دریاچه ها به محل زندگی و زراعت آنها بوده است.

از اختراعات اولیه انسان جهت برآورده سازی این نیاز، اختراع لوله ها بود تا آب و سپس سایر سیالات را از جایی به جای دیگر منتقل کنند.

در ابتدا لوله ها از خاک رس و گل ساخته و پخته میشدند. اما مانند هر اختراع دیگری با پیشرفت صنعت و روی کار آمدن دستگاه ها، ساخت لوله ها دچار تحولات عظیمی شد.

امروزه لوله ها به شیوه های متنوعی ساخته میشوند که یکی از این شیوه ها، روش ساخت لوله مانیسمان است.

لوله مانیسمان جایگاه ویژه ای در صنعت و کاربرد های بسیار زیادی در سرتاسر دنیا دارد.

قبل از بحث درباره لوله مانیسمان ، بد نیست بدانید که این لوله در کنار لوله های فولادی، مسی، آلمینیومی و سربی جزو لوله های فلزی دسته بندی میشود و لوله های پلیمری و شیشه ای جزو لوله های غیر فلزی هستند.

لوله ها از هر جنسی که باشند، نحوه ساخت آنها هم متفاوت است. مثلا لوله های پلیمری بیشتر به روش اکستروژن پلیمری ساخته میشوند تا بیشترین نظم ساختاری را داشته باشند، یا لوله های سفالی با قالب های مخصوص ساخته میشوند. لوله های فلزی هم اکثرا با روش اکستروژن به دست می آیند.

لوله مانیسمان که بحث ما است به روش خاصی به نام مانیسمان ساخته می‌شود که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

ابتدا باید دانست که لوله مانیسمان چیست و به چه دلیل یک گروه اختصاصی دارد.

اولین ویژگی این لوله ها این است که لوله مانیسمان یک لوله بدون درز است که در زبان انگلیسی به آن seamless میگویند.

اما بدون درز بودن این لوله ها چه اهمیتی دارد؟

به طور کلی لوله های به دو شیوه متفاوت ساخته میشوند:

بدون درز و درزدار.

لوله های درزدار، خود دارای دو زیرگروه هستند:

لوله درزدار مستقیم و لوله درزدار مارپیج

لوله های درزدار مستقیم کم کاربرد تر اند،به دلیل پروسه زمان بر ساخت آنها و البته عدم استحکام کافی.

لوله های درزدار مارپیج دارای قطر بیشتر، ضخامت بالاتر، توزیع یکسان تر انرژی در اطراف بدنه، مقاومت بالاتر در برابر ضربه و حرارت و در نهایت نصب راحت تر هستند که درنتیجه کاربرد این محصولات را بیشتر می‌کنند.

لوله های بدون درز که بحث اصلی ما نوع خاصی از آنها یا همان لوله مانیسمان است، به شکل یکپارچه و یکنواخت تولید می‌شوند و هیچ گونه درز و خللی در آنها وجود ندارد. بعلت عدم وجود فاصله در تنه ی لوله، این لوله ها دارای استحکام بالاتر و قدرت بیشتری هستند و می‌توانند فشار های بالاتری را نسبت به نوع درزدار تحمل کنند.

لوله مانیسمان یکی از انواع این لوله ها است.

علت نامگذاری این نوع لوله ها، نحوه ساخت آن ها است که نخستین بار توسط مهندسی آلمانی صورت گرفت. به همین دلیل اختراع این نوع لوله را مختص کشور آلمان میدانند که خیلی زود به سرتاسر دنیا فرستاده شد.

قبل از لوله مانیسمان، لوله های بدون درز فقط به شیوه اکستروژن ساخته میشدند اما کم کم روش های دیگری مانند لوله مانیسمان، اسپاینینگ، فلوفرینگ و ... نیز روی کار آمدند.

این نوع لوله ها از پرکاربردترین لوله های فلزی بدون درز است، لوله مانیسمان در بسیاری از صنایع انتخاب اول می‌باشد.از صنایعی که این نوع لوله در آن کاربرد دارد میتوان به پتروشیمی، گاز و نفت اشاره کرد.

لوله مانیسمان بعلت یکپارچگی در بسیاری از شرایط آب و هوایی به کار میرود.

حال بد نیست بدانیم که این نوع لوله ها چگونه ساخته می‌شود؟

برای ساخت لوله مانیسمان، از یک قطعه شمش فولادین بهره میبرند که یا محصول خود کارخانه یا وارداتی از سایر کشور هاست. این شمش مورد استفاده در لوله مانیسمان نباید سوراخ یا خوردگی داشته باشد. در مرحله بعدی ساخت این نوع لوله ها، این قطعه شمش را درون کوره داغ می‌کنند تا سرخ شود. انرژی گرمایی این کوره از گاز تامین میشود. سپس شمش داغ شده را با دستگاهی به نام اللنگاتور گرد کرده و سپس شمش لوله را تحت کشش و چرخش قرار می‌دهد تا افزایش طول پیدا کند. وقتی که یک لوله مانیسمان ناکامل با طول بلند به دست آمد، آن را تاب گیری میکنند تا کاملا صاف و یکدست شود. تا اینجای کار یک مفتول بلند به دست می آید که سر و ته آن تیز است. در این مرحله سر و ته مفتول را برش میدهند تا حالت گرد پیدا کند و سپس یک میله جامد و نوک تیز را درون آن فرو میبرند تا سوراخ دار شود. بدین ترتیب لوله مانیسمان ساخته میشود. گاهی اوقات بنا به سفارش مشتری در آخر به لوله مانیسمان پولیش میزنند تا از زنگ زدن آن جلوگیری کنند.

البته نحوه ساخت این نوع لوله در عمل بسیار دقیق تر و پر جزییات تر از گفته های این مقاله است.

پس از اتمام ساخت، آن را به اندازه های 4/2,3/1 و 1 اینچ برش میدهند و پس از آن هر کدام از لوله مانیسمان را جداگانه از نظر قدرت بررسی می‌کنند. در نهایت آن ها را دسته بندی کرده و به بازار عرضه میکنند.

در ایران برای اولین بار لوله مانیسمان در دو مرحله خشن کاری و ظریف کاری ساخته شد. جالب است بدانید که عبارت لوله مانیسمان در ایران مشابه لوله بدون درز در نظر گرفته میشود و تقریبا می‌توان گفت سایر لوله های بدون درز در ایران جایگاه خاصی ندارند.

بیشترین قطری که از لوله مانیسمان در ایران ساخته می‌شود 24 اینچ است. البته در مصارف خاص و با صرف هزینه بالاتر تا قطر 42 اینچ هم ساخته شده است.

بعلت بدون درز بودن لوله مانیسمان، با افزایش قطر آن سختی و هزینه ساخت بالاتر، و به تبع مقادیری تولیدی آن کاهش میابد. علاوه بر قطر، وزن لوله مانیسمان نیز در قیمت این محصول موثر است.

امروزه لوله مانیسمان در انواع صنایع مانند صنایع غذایی، دارویی، خطوط فشار قوی و صنعت نفت و گاز به فراوانی مورد استفاده قرار میگیرند. بسته به مکان مورد استفاده، لوله مانیسمان دارای ضخامت دیواره متفاوت است. برای هر ضخامتی باید فشار سیال قابل تحملی گزارش شود تا فشار بالاتر از حد تحمل لوله بر آن وارد نگردد. به این منظور جداولی وجود دارند که حداکثر فشار سیال قابل تحمل را برحسب ضخامت لوله بیان میکنند.